Nivelleren betekent letterlijk de verschillen kleiner maken. Als dit woord in de media gebruikt wordt dan wordt daarmee in de regel bedoeld het terugbrengen van de grote inkomensverschillen. Uiteraard heb ik een mening over dit thema maar dit valt buiten de scope van deze blog. Als ik het aanstip dan moet het hooguit gezien worden als een opmerking in de kantlijn van dit artikel.

Het nivelleren is doorgedrongen tot in de haarvaten van onze samenleving. Kijk maar naar de politiek. Iets te veel naar links of rechts is eng omdat we gewend zijn vanuit een maatschappelijk vastgestelde en geïndoctrineerde norm te denken en we vinden alles dat in het midden plaats vindt veilig, voorspelbaar, vertrouwd en betrouwbaar. Zolang je je conformeert aan de norm of als je acteert binnen de bandbreedte van de norm voorkom je ‘’ongemakkelijke’’ situaties waarin je uit moet leggen waarom je afwijkt van het geloof. Hoewel een norm in tijd gemodificeerd wordt om niet te veel uit de pas te lopen met maatschappelijke en geo politieke ontwikkelingen, wordt het toch als een soort anker gezien. Je kunt het bijna als een religie beschouwen. Hoewel er ruimte is voor interpretatie, geloven we in essentie hetzelfde.

In het bedrijfsleven is het nivelleervirus volop aanwezig. Regelmatig je handen wassen, looproutes uitstippelen, mondmaskers opzetten en de 1,5 meter maatregel hanteren, helpt in de bestrijding van Corona maar niet tegen het nivelleervirus. Bij de meeste virus infecties krijg je pas door dat je geïnfecteerd bent op het moment dat je zichtbare of voelbare klachten ondervindt. Bij het virus waar ik het in dit artikel concreet over heb, werkt het juist tegenovergesteld. Zodra het virus weg is, zullen mensen zicht afvragen of het wel goed gaat met jou als persoon of met het bedrijf als geheel. Zodra je besluit je niet meer te laten gijzelen door het virus ontstaat er ruimte voor wie je bent.

Een uitzondering daargelaten, heeft iedereen die besmet is met het eerder genoemde virus ook het conformeervirus opgelopen. Een dubbele handicap zou je zeggen. De infectie met het nivelleervirus zie ik als een onderliggende aandoening die je vatbaar maakt voor het conformeervirus. De laatste is het meest zichtbaar van de twee omdat het zich uit in een bepaald gedrag. Misschien is kloongedrag wel een mooi woord in deze context. Of vind je het comfortabeler als ik het benoem als `niet uit de pas loop gedrag’?

Het grappige is dat men als aanhanger van het nivelleer- en of conformeer geloof toch nog in staat is om elkaar de loef af te steken. Ook hier probeert een deel van de populatie roomser te zijn dan de paus. Ik zal een voorbeeld geven waarmee eindelijk duidelijk wordt welke kant ik op wil met dit artikel. Op nog geen 100 meter van ons huis bevindt zich een kunstacademie. Als ik in de zomer langs het pand loop, ziet nagenoeg iedere student er artistiek tot ultra artistiek uit. Als je hier als student wybertjes sokken of een polo truitje draagt van een duur mode merk dan loop je een redelijke kans als outcast te worden gezien. Dit voorbeeld kun je ook door trekken naar een gemiddeld advocatenkantoor. Een advocaat moet er als advocaat uitzien en een advocatenkantoor moet for sure de uitstraling van een advocatenkantoor hebben. Stel je voor dat je de kantoortuin van een advocatenkantoor omtovert in een jungle experience waar de advocaat 2.0 zijn pleidooi voorbereidt in een ultra rustgevende kantoor setting en waar vennoten niet hun meeting houden in zware leren fauteuils maar in een uiterste comfortabele hangmat! Uiteraard had ik in plaats van advocatenkantoor ieder andere willekeurige bedrijfstak kunnen noemen.

Het nivelleren en conformeren, beperkt zich helaas niet alleen tot uiterlijke zaken als kleding en kantoorinrichting. Nee, het lijkt er sterk op dat op de lunchkaart van een doorsnee bedrijfsrestaurant het broodje papegaaienvlees een populair item is. Medewerkers passen hun vocabulaire aan, aan dat wat gebruikelijk en wenselijk is of wat gebruikelijk is in een specifieke kantooromgeving. Alle woorden of zinnen die jouw mond verlaten, moeten passen binnen de bandbreedte van de norm die geldt binnen jouw werk omgeving. Ga ik te ver als ik zeg dat je ook niet te veel moet afwijken van het politieke kleurenpallet onder jouw collega’s? Het spreekt voor zich dat het thema door mij wat is uitvergroot om de urgentie van change duidelijk te maken.

Mensen maken het bedrijf dus bedrijven vallen ook ten prooi aan het conformeervirus. Je moet maar eens opletten hoe bedrijven binnen een bepaalde branche opereren. Of het nu gaat om producten en of diensten, look & feel van een website, media uitingen et cetera. Iedereen danst keurig de succesdans of nivelleerdans rond de succesvolle of dominante speler in de branche. Gelukkig zie ik steeds meer bedrijven die het juk van het nivelleren en conformeren van zich afschudden en weer vanuit authenticiteit, eigen kracht en visie gaan ondernemen. Deze manier van ondernemen lijkt en is ook misschien wat minder veilig maar wel veel en veel spannender en in de long run veel succesvoller. Laten we in business afstappen van het uniform en gaan voor maatwerkkleding. Laten we het papegaai ritueel verbranden of het broodje papegaaienvlees van de menukaart halen en het tegengeluid of andere geluid omarmen. Laten we gaan innoveren in plaats van conformeren. Iedereen is gelijkwaardig maar niemand is gelijk. Laten we schaamteloos de verschillen vieren. Voor je het weet, voel je werken niet meer als werken maar als één groot feest.